Co to jest rekuperacja i czy jest mi potrzebna?

Mieszkałem w blokach, domach i kamienicach. Zgromadziłem dzięki tym doświadczeniom parę wniosków dotyczących budownictwa. W rozmowach z moimi klientami oraz znajomymi zauważam, że nie są one odosobnione. Większość z nas mieszka w budynkach, w których wentylacji tak naprawdę nie ma lub jest źle wykonana. Efekt? Woda zbierająca się na oknach, ciągłe poczucie zmęczenia, nawiewanie zimnego powietrza do domu, wilgoć, grzyb itd.Nie bez powodu powstało rozwiązanie nazywane rekuperacją. W tym artykule postaram się odpowiedzieć na następujące pytania: 1. Co to jest rekuperacja? 2. Jakie są korzyści wynikające z zastosowania rekuperacji? 3. Jakie są wady wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła? 4. Przed czym chroni rekuperacja? 5. Czy utrzymanie systemu wentylacji mechanicznej jest wymagające?

1. Co to jest rekuperacja?

Mówiąc najprościej jak to możliwe, rekuperacja to wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (WMOC). Jest projektowana tak, aby wydmuchiwać zanieczyszczone powietrze z domu, a wdmuchiwać do niego świeże. Podczas tego procesu ciepło powietrza, które jest wydmuchiwane zostaje odzyskane po to, aby podgrzać świeże powietrze pobierane z zewnątrz i wdmuchiwane do domu. Dzieje się to dzięki wymiennikowi ciepła, który jest nieodłącznym elementem systemu. Rekuperacja może zwierać również filtr, który oczyszcza z zanieczyszczeń powietrze wdmuchiwane z zewnątrz.

 2. Jakie są korzyści wynikające z zastosowania rekuperacji?

- Oszczędności - W przypadku tradycyjnych rozwiązań wentylacyjnych ponosimy straty ciepła, ponieważ ogrzane powietrze jest wydmuchiwane, a wentylacja wdmuchuje do budynku zimne. Szczególnie odczuwalne jest to zimą, kiedy różnica temperatur między tymi w domu, a na zewnątrz jest znaczna. Pierwszą korzyścią wynikającą z posiadania tego systemu jest oszczędność na ogrzewaniu, a zatem oszczędność energii i pieniędzy.

- Jakość powietrza - Kolejnym ważnym aspektem jest poprawa jakości powietrza. Co za tym idzie poprawa jakości naszego samopoczucia oraz często zdrowia. Powietrze, które dostaje się z zewnątrz jest oczyszczane. Wiemy, że dzisiejsza jakość powietrza, szczególnie w miastach jest kiepska. Dzięki rekuperacji do naszego budynku dostaje się oczyszczone powietrze. Ale to nie koniec, ponieważ wymiana powietrza w budynku jest bardzo ważna, a zatem pozbywamy się z domu powietrza złej jakości i tym samym redukujemy ryzyko występowania problemów związanych z zagrzybieniem czy alergiami. - Zachowanie komfortu termicznego - Nawet podczas intensywnego wentylowania system wentylacji mechanicznej pozwala utrzymać stabilną temperaturę w pomieszczeniach. Zapobiega to wychładzaniu lub przegrzewaniu pomieszczeń.

- Wilgotność powietrza - Jeszcze jedną prozdrowotną korzyścią jest regulacja wilgotności powietrza. Dzięki kontrolowanemu wentylowaniu rekuperacja może pomóc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgotności. To z kolei ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie i komfort.

- Wartość nieruchomości - Niewątpliwie rekuperacja wpływa na podniesienie wartości nieruchomości. Staje się już nieodłącznym elementem wyposażenia domów i z pewnością wpływa na atrakcyjność oferty w przypadku sprzedaży.

- Pozytywny wpływ na zdrowie - Czyste powietrze, brak grzyba oraz stabilna temperatura w budynku zdecydowanie wpływają na nasze samopoczucie. To wszystko otrzymujemy dzięki mechanicznej wentylacji z odzyskiem ciepła. Warto jednak pamiętać, że skuteczność rekuperacji zależy od wielu czynników. Miedzy innymi od projektu budynku, wykonania instalacji, lokalnych warunków klimatycznych a także właściwego utrzymania systemu.

3. Jakie są wady wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła?

Choć system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła ma mnóstwo zalet, warto powiedzieć też o jego potencjalnych wadach. Oto one:- Koszt początkowy - W zależności od wielkości budynku, ceny systemu wraz z montażem zaczynają się od kilkunastu tysięcy. Oczywiście należy spojrzeć na ten wydatek w szerszej perspektywie, ponieważ po pewnym czasie się zwróci i przynosi niewymierne korzyści. Niemniej trzeba się liczyć z kosztem jaki trzeba ponieść na start.

- Konieczność regularnej konserwacji - Ten aspekt jest często pomijany w większości przedsięwzięć. Systemy rekuperacji wymagają systematycznej konserwacji, w tym czyszczenia wymiennika ciepła i filtrów. Jeśli nie jest to wykonywane regularnie, może prowadzić do utraty efektywności.

- Zwiększone zużycie energii elektrycznej - Instalacja mechaniczna lubi się z instalacją fotowoltaiczną bardzo. System rekuperacji oczywiście powoduje dodatkowe zużycie energii elektrycznej. Choć zużycie to jest zazwyczaj niewielkie w porównaniu z oszczędnościami wynikającymi z odzyskiem ciepła, warto to uwzględnić.

- Potrzeba dodatkowej przestrzeni - Montaż systemu wymaga dodatkowej przestrzeni, co może być problematyczne w przypadku niewielkich powierzchni. Z tego też powodu, warto pomyśleć o rekuperacji już w fazie adaptacji projektu i przeanalizować to rozwiązanie wraz z architektem. Z doświadczenia wiem, że ZAWSZE da się coś wymyślić!

- Ryzyko nieszczelności - Nieszczelności w systemie mogą obniżyć jego efektywność. Staranność w montażu oraz podczas utrzymania systemu jest tu kluczowa.

4. Przed czym chroni rekuperacja?

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła chroni budynek przed różnymi problemami i zagrożeniami. Oto kilka z nich:- Straty cieplne - Rekuperacja pomaga zminimalizować straty cieplne związane z wentylacją. W tradycyjnych systemach wentylacyjnych ciepłe powietrze jest wyprowadzane na zewnątrz bez odzyskiwania ciepła, co prowadzi do większych strat energii, zwłaszcza w okresie zimowym. Rekuperacja pozwala na odzyskiwanie części tej energii.

- Wilgoć - Jednym z najczęstszych problemów w budynkach jest zbyt wysoka wilgotność powietrza, skraplająca się woda na oknach, grzyb, pleśń. Wszystkie z nich są niekorzystne dla zdrowia człowieka. Powodują alergię, problemy układu krążenia, poczucie ciągłego zmęczenia, bóle głowy, nieżyt nosa, łzawienie oczu i wiele innych. Rekuperacja pomaga w utrzymaniu odpowiedniej wilgotności powietrza i zapobiega skraplaniu się wody.

- Zanieczyszczenia powietrza - Systemy rekuperacji wyposażone są w filtry oczyszczające powietrze z zanieczyszczeń. Wpływa to pozytywnie na jakość wdychanego powietrza przez mieszkańców budynku i pozwala uniknąć wdychania pyłków, alergenów i zanieczyszczeń.

- Kondensacja - W miejscach gdzie różnice temperatur między zewnętrznym a wewnętrznym powietrzem są duże, istnieje ryzyko kondensacji na powierzchniach chłodnych. Objawia się to właśnie np. skraplającą się wodą na oknach. Dzięki stosowaniu wentylacji mechanicznej oraz utrzymywaniu w miarę stałej temperatury w budynku możemy zapobiec temu zjawisku.

- Zagrzybienie - Wentylacja ma ogromny wpływ na zagrzybienie w budynku. Jeżeli nie działa poprawnie lub nie ma jej w ogóle, sprzyja powstawaniu pleśni.

- Wysokie koszty ogrzewania - Rekuperacja pomaga zmniejszyć zużycie energii na ogrzewanie oraz zredukować koszty związane z utrzymaniem budynku.

5. Czy utrzymanie systemu wentylacji mechanicznej jest wymagające?

Utrzymanie systemu rekuperacji jest kluczowe dla jego skutecznej pracy i zapewnienia długotrwałej efektywności. Oto kilka z obowiązków towarzyszących posiadaniu rekuperacji.

- Regularna konserwacja - Należy przeprowadzać regularne przeglądy zgodnie z zaleceniami producenta. Umożliwia to wczesne wykrycie ewentualnych usterek oraz zapobiegnięcie większym awarią.

- Czyszczenie wymiennika ciepła - Wymiennik ciepła jest kluczowym elementem systemu rekuperacji. Należy go regularnie sprawdzać i czyścić z ewentualnych osadów, kurzu czy innych zanieczyszczeń, które mogą ograniczać jego skuteczność.

- Sprawdzanie i czyszczenie filtrów - Filtry powinny być regularnie czyszczone i wymieniane zgodnie z zaleceniami producenta. Czyste filtry pomagają w utrzymani wysokiej jakości powietrza w budynku.

- Kontrola szczelności - Należy sprawdzać czy instalacja jest szczelna. Ewentualne nieszczelności mogą obniżać efektywność jej działania i powodować straty ciepła.

- Monitoring efektywności - Należy monitorować efektywność systemu. W przypadku spadku efektywności, trzeba przeprowadzić diagnostykę, aby zidentyfikować problem.

- Dbanie o czystość przewodów i skrzyni rozdziału powietrza - Przewody oraz skrzynie rozdziału powietrza powinny być utrzymywane w czystości, aby zapobiegać nagromadzeniu się zanieczyszczeń, pleśni lub grzyba.

- Zaplanuj przeglądy przez profesjonalistów - Jeżeli chcesz, aby system służył długo i przez cały czas efektywnie, najlepiej powierzyć jego serwis specjalistom.

W utrzymaniu rekuperacji najlepiej kierować się zaleceniami producenta konkretnego systemu. Samodzielna ingerencja może skutkować nieważnością gwarancji. Warto jednak liczyć się z wydatkami związanymi z przeglądami lub ewentualnymi naprawami, jak w przypadku większości inwestycji.

Mam nadzieję, że w miarę przystępnym sposobem opowiedziałem o rekuperacji. Być może przyda się to podczas podejmowania decyzji o tym czy warto ponosić taki wydatek.Z doświadczenia mojego i naszych klientów wentylacja mechaniczna ma więcej plusów niż minusów i realnie wpływa na poprawę jakości użytkowania budynku. Ale nie mogę powiedzieć, że jest dobra dla każdego i w każdym przypadku. Ważnym jest, aby najlepiej podjąć decyzje o jej montażu w fazie przygotowywania projektu. Pozwoli to zaoszczędzić czas i unikniemy niepotrzebnych późniejszych przeróbek w np. istniejącym już budynku.

Serdeczności!

Artur