Komin: wszystko, co musisz wiedzieć. Zobacz jak obrabiamy kominy.

Komin to nieodłączny element każdego budynku, w którym planowane jest ogrzewanie gazowe, na paliwo stałe (np. drewno, węgiel, pellet) lub kominek (otwarty czy zamknięty). Pełni kluczową rolę w bezpiecznym odprowadzaniu spalin i zapewnieniu odpowiedniej wentylacji.

W tym artykule omówię szczegółowo, jak są wykonane kominy, na co zwrócić uwagę podczas ich budowy oraz jakie problemy mogą pojawić się w trakcie użytkowania.

Komin, co to jest?

Komin to pionowy przewód, wystający ponad dach, którego głównym zadaniem jest bezpieczne odprowadzanie spalin z paleniska (pieca, kominka) do atmosfery. Może być zlokalizowany wewnątrz budynku lub przylegać do jego zewnętrznej ściany.

Kto buduje, naprawia, czyści, robi, obrabia, uszczelnia komin?

• budową komina zajmuje się firma budowlana, która realizuje naszą inwestycję,

• obróbką oraz uszczelnianiem komina zajmuje się dekarz,

• czyszczeniem komina zajmuje się kominiarz.

  
  

Kiedy komin może się zapalić?

Pożar sadzy w kominie to poważne zagrożenie. Może do niego dojść, jeśli:

• Instalacja grzewcza została źle wykonana: Błędy w podłączeniu pieca do komina lub niewłaściwy dobór elementów mogą prowadzić do nieprawidłowego ciągu i osadzania się łatwopalnej sadzy.

• Komin został niewłaściwie wykonany: Nieszczelności, brak odpowiedniej izolacji lub użycie niewłaściwych materiałów zwiększa ryzyko pożaru.

• Brak regularnego czyszczenia komina: Nagromadzenie się kreozotu (tzw. kondensatów) i sadzy w przewodzie kominowym to najczęstsza przyczyna pożarów. Te substancje są wysoce łatwopalne.

• Palenie nieprzeznaczonymi materiałami: Spalanie śmieci, mokrego drewna, papieru czy innych odpadów prowadzi do powstawania dużej ilości sadzy i smoły, która osadza się w kominie i stwarza ryzyko zapłonu.
  

Ochrona przeciwpożarowa podczas budowy komina

Bezpieczeństwo przeciwpożarowe jest priorytetem przy budowie komina. Przepisy budowlane stanowią, że zewnętrzne części komina powinny być oddalone o minimum 5 cm od palnych i trudno zapalnych materiałów budowlanych.

Neufert E: Neufert Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego. Arkady, Warszawa 2022.

Kominy muszą być wykonywane z materiałów ognioodpornych i gazoszczelnych. Na zdjęciu poniżej przedstawiono komin przed obróbką, co pozwala zrozumieć jego konstrukcję.

Zdjęcie 1.1.

• Kształtka kominowa: To zewnętrzna część komina, budowana ze specjalnych bloczków betonowych. Ważne jest, aby posiadała otwory wentylacyjne, które są niezbędne dla prawidłowej pracy komina i bezpieczeństwa.

• Wkład ceramiczny: Stanowi wewnętrzną część komina, służącą do odprowadzania spalin z paleniska. Musi być odporny na wysokie temperatury i działanie kwasów zawartych w spalinach.

• Wełna szklana (izolacja): Służy do ocieplenia wkładu kominowego. Należy stosować wyłącznie wełnę szklaną, a nie mineralną, ponieważ tylko wełna szklana jest materiałem w pełni ognioodpornym. Dodatkowo, wełna szklana nie chłonie wody, co zapobiega pleśnieniu, gniciu i gromadzeniu wilgoci. Odpowiednie ocieplenie wkładu kominowego jest kluczowe, ponieważ zapobiega powstawaniu różnicy temperatur, która mogłaby prowadzić do kondensacji pary wodnej w spalinach i powstawania szkodliwych substancji.

Obróbka komina membraną dachową – wyjaśnienie mitu

Jakiś czas temu dostałem na Facebook ciekawe pytanie dotyczące obróbki komina membraną dachową. Komentarz wskazywał na paradoks w związku z tym, że mówię o wykańczaniu komina tylko i wyłącznie materiałami ognioodpornymi, a obrabiam fragment komina membraną dachową(patrz zdjęcie poniżej).

Takie rozwiązanie jest powszechnie stosowane przez wielu wykonawców i ma swoje uzasadnienie:

• Funkcja membrany dachowej: Wykończenie komina u jego nasady jest niezbędnym etapem uszczelnienia dachu. Gdyby membrana dachowa nie została poprowadzona na komin, obróbka blacharska wokół komina nie byłaby szczelnie wykonana, co prowadziłoby do przecieków.

• Odporność membrany: Warto pamiętać, że istnieją różne rodzaje membran dachowych. Wysokiej jakości membrany stosowane do pokrycia dachowego są materiałem trudnopalnym. Ich zakres stosowalności temperaturowej wynosi zazwyczaj od -60 do 150°C.

• Wielowarstwowa ochrona: Jak wspomniałem wcześniej, spaliny odprowadzane są przez wkład ceramiczny, który jest izolowany wysokiej jakości wełną szklaną. Wełna szklana jest niepalna i stanowi barierę między wkładem ceramicznym a kształtką betonową, która również jest materiałem ognioodpornym. Ogień musiałby pokonać wiele warstw ognioodpornych materiałów, zanim dotarłby do membrany dachowej. To właśnie te bariery zapewniają bezpieczeństwo.

Rodzaje kominów i ich zastosowanie

• Komin ceramiczny: Jest to najpopularniejszy typ komina, składający się z ceramicznego wkładu, izolacji i obudowy z kształtek betonowych. Sprawdza się doskonale przy piecach na paliwo stałe, kominkach i kotłach gazowych.

• Komin stalowy (tzw. systemowy/modułowy): Wykonany ze stali nierdzewnej, często dwuścienny z izolacją. Idealny do kotłów gazowych kondensacyjnych, gdzie występuje niska temperatura spalin i konieczność odporności na kondensat. Może być również stosowany do kominków i pieców na paliwo stałe.

• Komin wentylacyjny: Służy do odprowadzania zużytego powietrza z pomieszczeń, zapewniając odpowiednią cyrkulację. Ważne jest, aby kanały wentylacyjne były odseparowane od spalinowych.

Najczęstsze pytania dotyczące kominów

Kiedy murować komin?

Komin należy murować zawsze, gdy planujemy montaż:

• Ogrzewania na pellet

• Piec na paliwo stałe (węgiel, drewno)

• Kominek zamknięty (tzw. koza)

• Kominek otwarty

• Ogrzewanie gazowe (choć w przypadku ogrzewania gazowego często można zastosować komin metalowy, który jest lżejszy i szybszy w montażu, komin murowany z wkładem ceramicznym również jest dobrym i trwałym rozwiązaniem).

Kiedy czyścić komin?

Komin powinien być czyszczony minimum raz do roku.

Ważne jest, aby przeglądy kominiarskie były rzetelne. Niestety, coraz powszechniejsze są fikcyjne przeglądy, wykonywane jedynie dla "pieczątki". Niedrożne kominy i wentylacja mogą prowadzić nie tylko do pożarów, ale także do zatrucia tlenkiem węgla (czadem) lub ogólnego pogorszenia jakości powietrza wewnątrz budynku, co negatywnie wpływa na zdrowie mieszkańców. Zawsze kontroluj stan przewodów kominowych i w razie potrzeby zlecaj ich czyszczenie!

Dlaczego komin się poci/jest mokry?

Mokry komin, czyli tzw. "pocenie się" komina, to problem, który często świadczy o:

• Nieodpowiedniej izolacji: Brak lub zbyt cienka izolacja termiczna komina może prowadzić do skraplania się pary wodnej ze spalin na wewnętrznych ściankach przewodu.

• Zbyt niska temperatura spalin: Niska temperatura spalin (często w kotłach gazowych kondensacyjnych lub przy zbyt dużej średnicy komina w stosunku do mocy pieca) powoduje, że para wodna w spalinach łatwo osiąga punkt rosy i skrapla się.

• Nieszczelnościach: Woda deszczowa może dostawać się do komina przez nieszczelności w obróbce lub czapce kominowej.

• Brak wentylacji szczeliny powietrznej: W przypadku kominów z pustką powietrzną między wkładem a obudową, brak odpowiedniej wentylacji tej szczeliny może powodować gromadzenie się wilgoci.

Komin- bez czego się nie obejdzie?

Istnieją pewne aspekty budowy i eksploatacji komina, które są absolutnie niedopuszczalne:

• Komin bez pozwolenia: W Polsce budowa komina, jako elementu konstrukcyjnego budynku, wymaga uzyskania odpowiedniego pozwolenia na budowę. Samowola budowlana może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych.

• Budowa komina bez fundamentu: Komin, zwłaszcza murowany, jest ciężką konstrukcją. Bezwarunkowo musi być osadzony na stabilnym fundamencie, aby zapobiec osiadaniu, pęknięciom i utracie szczelności. Jest to wymóg zgodny z przepisami prawa i normami budowlanymi.

• Komin bez wyczystki: Wyczystka to specjalny otwór rewizyjny w kominie, służący do usuwania sadzy i kondensatów. Brak wyczystki uniemożliwia prawidłowe czyszczenie i konserwację komina, co zwiększa ryzyko pożaru i zaczopowania.

• Komin bez wentylacji: Nawet kominy spalinowe często wymagają odpowiedniej wentylacji (np. szczeliny powietrznej, wentylacji poddasza). Brak wentylacji może prowadzić do gromadzenia się wilgoci i degradacji materiałów.

• Komin bez wkładu: W przypadku wielu typów pieców, zwłaszcza tych na paliwa stałe i gazowe, komin musi posiadać odpowiedni wkład (ceramiczny lub stalowy). Wkład chroni komin przed działaniem agresywnych spalin, wysokimi temperaturami i kondensatem, zapewniając jego trwałość i bezpieczeństwo.

Jaki komin do pieca gazowego?

Do pieców gazowych kondensacyjnych najczęściej stosuje się stalowe kominy systemowe (kwasoodporne), ze względu na niską temperaturę spalin i powstawanie agresywnych kondensatów. Do starszych pieców gazowych, czy tych z otwartą komorą spalania, sprawdzi się również komin ceramiczny z odpowiednim wkładem.

Jaki komin do kominka, kozy, pieca na pellet?

Do kominków (zarówno otwartych, jak i zamkniętych), kóz oraz pieców na pellet, najlepiej zastosować komin ceramiczny z odpowiednim wkładem (żaroodpornym, kwasoodpornym, dostosowanym do typu paliwa). Ważne jest, aby średnica wkładu była dopasowana do mocy urządzenia grzewczego.

Komin jak wysoko powinien być wybudowany?

Minimalna wysokość komina to 4 m. Ujście komina powinno wystawać minimum 40 cm nad najwyżej położoną krawędź dachu. Dane te dotyczą dachów spadzistych o minimalnym kącie nachylenia równym 20º.

Ważne aspekty użytkowania komina

• Ocieplenie komina: Jest kluczowe dla prawidłowej pracy komina i zapobiegania kondensacji. Odpowiednia izolacja termiczna utrzymuje wysoką temperaturę spalin, co zapewnia lepszy ciąg i minimalizuje osadzanie się szkodliwych substancji.

• Wykończenie komina: Może być zrealizowane na różne sposoby, np. tynkowanie, obłożenie cegłą klinkierową, płytkami elewacyjnymi, czy zastosowanie gotowych systemów obróbki. Ważne, aby materiały były odporne na warunki atmosferyczne i estetycznie komponowały się z dachem i elewacją.

• Przekrój komina: Kominy muszą mieć w świetle przekrój prostokątny lub kołowy. Minimalny przekrój komina z kształtek kominowych wynosi 100 cm². Zawsze należy dobrać przekrój komina do mocy i rodzaju podłączonego urządzenia grzewczego.

• Pełne wykorzystanie komina: Komin powinien być w pełni wykorzystywany dla zapobieżenia kumulowaniu się kondensatów. Regularne palenie w piecu i utrzymywanie odpowiedniej temperatury spalin minimalizuje ten problem.

Proces obróbki komina w naszym wydaniu krok po kroku

1. Obrobienie nasady komina membraną dachową.

2. Ocieplenie komina wełną. Na zdjęciach poniżej widzisz komin obrobiony wykonanymi przez nas prefabrykatami z wełny.

3. Ocieplony komin należy obłożyć membraną dachową.

4. Tak przygotowany komin można obłożyć prefabrykowanymi elementami z blachy. Na zdjęciach prefabrykaty wykonany przez nas.

Podsumowanie

Obróbka komina ma kluczowe znaczenie. Niepoprawnie wykonana może prowadzić do poważnych problemów w użytkowaniu budynku, takich jak:

• Zacieki na ścianach i suficie: Nieszczelna obróbka komina to prosta droga do przedostawania się wody deszczowej pod pokrycie dachu.

• Zagrożenie pożarowe: Jak już wspomniano, zaniedbania w budowie i konserwacji komina zwiększają ryzyko pożaru sadzy.

• Zatrucia: Niedrożne przewody kominowe i wentylacyjne mogą prowadzić do zatrucia tlenkiem węgla (czadem), który jest bezbarwnym i bezzapachowym gazem, niezwykle niebezpiecznym dla życia.

• Pogorszenie jakości powietrza wewnętrznego: Niewłaściwa wentylacja i zanieczyszczone kominy wpływają negatywnie na mikroklimat w domu, co może prowadzić do problemów zdrowotnych.

Należy bezwzględnie pilnować rokrocznych przeglądów kominiarskich oraz regularnie czyścić kominy, z uwagi na bezpieczeństwo i zdrowie wszystkich mieszkańców.

A gdybyś chciał dowiedzieć się czegoś więcej, zapraszam do kontaktu! Serdeczności! Artur Laskowski FrameCrafters